Tiêu chí "xanh từ gốc tới ngọn"

Giữa thời tiết nắng nóng gay gắt vào những ngày tháng 4, chúng tôi đến trang trại dừa Phượng Hoàng Farm nằm dưới chân đèo Phượng Hoàng trên Quốc lộ 26 (thuộc xã Ninh Tây, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa). Bước vào trang trại, một không gian xanh rợp mát từ dưới đất đến những hàng dừa đang sum suê trái.

Anh Nguyễn Phi Trường, chủ trang trại dừa Phượng Hoàng Farm cho biết, triết lý làm nông nghiệp sạch của anh là phải giữ không gian xanh từ mặt đất vườn cho đến ngọn cây. Chính vì vậy, cỏ trong vườn được anh giữ tự nhiên nhằm che phủ, bảo vệ đất, hạn chế xói mòn, rửa trôi và giúp đất giữ độ ẩm tốt hơn. Điều này đã phát huy tác dụng ngay trong thời tiết nắng nóng, vườn dừa đất vẫn ẩm ướt, cỏ xanh tốt.

Hơn nữa, việc giữ cỏ trong vườn khi được cắt tỉa hay để cỏ chết đi tự nhiên sẽ có tác dụng cải thiện lượng hữu cơ trong đất, giúp vườn dừa sinh trưởng, phát triển tốt.

Đó cũng là một trong nguyên tắc “5 không” gồm: Không sử dụng thuốc diệt cỏ, không phân bón hoá học, không thuốc bảo vệ thực vật hoá học, không thuốc kích thích tăng trưởng, không giống biến đổi và bảo vệ thiên địch mà trang trại dừa Phượng Hoàng Farm kiên định sản xuất theo hướng hữu cơ từ năm 2018 đến nay.

Dẫn chúng tôi tham quan vườn dừa, anh Nguyễn Phi Trường giới thiệu toàn bộ trang trại được bao bọc bởi dòng suối Chình với tổng diện tích khoảng 20ha, bước đầu anh đã trồng 4ha dừa với 1.000 cây và nhiều cây ăn trái gồm táo, ổi, mận, đu đủ... Trong đó 2ha dừa đã cho thu hoạch ổn định khoảng 4.000 - 5.000 quả/tháng. Vườn dừa được thiết kế trồng ngay hàng thẳng lối, cây cách cây khoảng 6m và áp dụng hệ thống tưới phun mưa, tưới tiết kiệm hiện đại.

Để có vườn dừa trĩu quả như hôm nay là cả quá trình được anh Trường gây dựng đầy gian nan, vất vả. Bởi trước đây vùng đất này rất khô cằn, sỏi đá nên trồng cây gì cũng không hiệu quả. Sau khi mua lại của người dân, anh Trường đã biến nơi đây thành những vườn dừa xanh tốt mà ít có ai trước đây trồng được trên núi.

“Để thực hiện làm nông nghiệp hữu cơ, các chuyên gia cho rằng cần cho đất nghỉ trong vòng 24 tháng và để cỏ mọc tự nhiên nhằm thải độc cho đất. Mảnh đất này tôi cho ngưng sản xuất trong vòng 3 năm rồi mới tiến hành trồng dừa”, anh Nguyễn Phi Trường chia sẻ và cho biết thêm, giống dừa trồng tại trang trại là dừa xiêm Ninh Đa (thị xã Ninh Hòa) - một trong những loại quả đặc sản ở tỉnh Khánh Hòa được người tiêu dùng ưa chuộng bởi vị nước ngon ngọt, cơm mỏng vừa, da xanh. Cây giống được anh tuyển chọn kỹ lưỡng từ những vườn dừa cổ thụ ở phường Ninh Đa nhằm đảm bảo chất lượng.

Theo quan sát của chúng tôi, những cây dừa ở đây đều được treo những chai nhựa được đục lỗ, bên trong chứa các viên long não. Thấy tôi thắc mắc, ông Nguyễn Nông, một lao động làm việc tại trang trại cho biết, đây là cách mà trang trại đẩy đuổi côn trùng, nhất là bọ cánh cứng hại dừa. Hiện nay, trang trại hoàn toàn không dùng thuốc BVTV để phun xịt.

Bên cạnh biện pháp trên, trang trại còn trồng thêm hoa hoàng yến, sim, phượng… xung quanh vườn để thu hút các loài thiên địch như ong, bướm đến cư trú và ăn côn trùng gây hại. Với cách làm trên, côn trùng gây hại vườn dừa rất ít và trang trại cũng chưa bao giờ phải sử dùng thuốc BVTV, thậm chí cả thuốc sinh học được phép để tiêu diệt sinh vật gây hại.

Anh Lê Văn Phát, phụ trách kỹ thuật trang trại dừa Phượng Hoàng Farm khẳng định: “Việc trồng dừa tại trang trại hoàn toàn sạch từ đất, nước và phân bón. Trong đó, đất đã được thải độc, xử lý sạch theo khuyến cáo, nước tưới cho dừa chủ yếu là nước suối tự nhiên. Phân bón sử dụng là phân xanh từ xác của các loại cây xanh trong vườn và phân hữu cơ nhập khẩu từ Nhật Bản rất chất lượng”.

Độc đáo cho dừa "ăn muối"

Về bản chất dừa hữu cơ, theo anh Nguyễn Phi Trường là trồng thuận thiên như cách ông bà chúng ta từ xưa đã làm. Thế nhưng thực tế khi anh Trường làm sản phẩm dừa hữu cơ, đa số đều thắc mắc: “Dừa nào mà chẳng hữu cơ”. Với kinh nghiệm nhiều năm trồng dừa, lại đam mê cây trồng này, anh Trường giải thích cách suy nghĩ trên ngày nay đã không đúng nữa với những lý do như sau:

Đầu tiên, dừa hữu cơ là không có chất hóa học, hóa chất nhưng nếu bà con phun thuốc diệt cỏ sẽ khiến độc tố thấm vào đất, rồi xuống mạch nước ngầm. Trong khi cây dừa lấy nước là chính nên hút mạch nước ngầm rất mạnh. Do đó, bản chất quả dừa khi đó không còn hữu cơ như ngày xưa nữa.

Thứ hai, cây dừa có nhiều sâu bệnh hại như bọ cánh cứng, đuông dừa, kiến vương…, vì vậy nếu không chăm sóc kỹ, diệt trì sâu bệnh thì cây sẽ chết. Còn nếu bà con nóng vội sử dụng phun thuốc BVTV để tiêu diệt và cứ ngỡ rằng vỏ dừa cứng sẽ không ảnh hưởng tới trái nhưng đâu biết rằng, trên cây dừa có nhiều buồng hoa nên khi phun xịt như vậy có thể khiến quả dừa bị nhiễm hóa chất từ lúc quả non.

Thứ ba, để nâng cao năng suất, bà con lại bón phân hóa học thay vì bón phân chuồng. Việc lạm dụng bón phân hóa học sẽ khiến đất chai cằn, nhiễm độc nặng hơn.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, việc dừa tươi khi đã chặt vỏ sẽ để lộ ra phần cùi màu trắng, chỉ cần để một thời gian ngắn là phần cùi sẽ chuyển sang màu thâm đen hoặc màu vàng nâu do nhựa chảy ra. Tuy nhiên, nhiều người bán vì để giữ mẫu mã đã nhúng hóa chất để bảo quản trắng. Đây cũng là nguyên nhân khiến quả dừa không còn là hữu cơ nữa.

Để cảm nhận dừa hữu cơ khác với dừa sản xuất bình thường như thế nào, chủ vườn chặt vài quả để chúng tôi thưởng thức ngay tại chỗ. Các đồng nghiệp của tôi khi uống nước dừa xong đều tấm tắc khen vị ngọt lịm, đậm đà, vô cùng khác biệt với những dừa xiêm ở vùng khác.

Nghe vậy, chủ trang trại dừa Phượng Hoàng Farm cho hay, ngoài bản chất giống, dừa ở đây chủ yếu tưới nước suối tự nhiên, đặc biệt cây dừa được cho “ăn muối" định kỳ, phù hợp và bón phân hữu cơ nên tạo được hương vị rất riêng, đặc sắc.

Cũng theo chủ trang trại này, trồng dừa hữu cơ chi phí đầu tư chắc chắn cao hơn so với sản xuất bình thường. Nhưng bù lại khi sản phẩm làm ra chất lượng, có thương hiệu nên giá bán rất cao.

“Hiện nay, dừa của trang trại Phượng Hoàng Farm đã được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng. Ngoài tiêu thụ tại một số khách sạn trên địa bàn TP Nha Trang, dừa của chúng tôi còn phục vụ các hội nghị của địa phương và doanh nghiệp có nhu cầu với giá bán khoảng 20 ngàn đồng/quả, còn bán tại vườn khoảng 15 ngàn đồng/quả - gấp đôi so với dừa trồng truyền thống.

Để người tiêu dùng nhận biết dừa của trang trại, chúng tôi đã tạo ra mã tem truy xuất nguồn gốc dán vào từng quả dừa. Từ đó, người tiêu dùng có thể truy xuất được nguồn gốc và toàn bộ quy trình, cách trồng dừa theo hướng hữu cơ của trang trại”, chủ trang trại chia sẻ.

Anh Nguyễn Phi Trường, chủ trang trại dừa Phượng Hoàng Farm cho biết, hiện anh đang làm việc với Chi cục Trồng trọt và BVTV Khánh Hòa và Cục Trồng trọt để kiểm tra, đánh giá, thẩm định và cấp giấy chứng nhận hữu cơ cho dừa của trang trại. Đồng thời, trang trại đang mở rộng diện tích dừa, cũng như thành lập Hợp tác xã Canh nông - Du lịch xanh Phượng Hoàng nhằm liên kết, hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật cho bà con trồng dừa theo hướng hữu cơ để đáp ứng nhu cầu của thị trường.