Trong kho tàng ẩm thực và dược liệu phong phú của Việt Nam, có một loại củ không chỉ quen thuộc mà còn chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, sánh ngang với nhân sâm - đó chính là củ từ lông (hay còn gọi là khoai từ).

Củ từ lông được biết đến là loại củ thơm ngon, ngọt bùi, dân dã gắn liền với cuộc sống ở miền quê Việt.

Củ từ lông từ lâu đã trở thành một nguyên liệu quen thuộc trong nhiều món ăn truyền thống của người Việt. Với vị bùi, ngọt và khả năng chế biến đa dạng, loại củ này không chỉ làm phong phú thêm bữa ăn gia đình mà còn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng bất ngờ.

Củ từ lông chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin A, C, E, B6, kali, magie, mangan, canxi cùng lượng chất xơ dồi dào và các chất chống oxy hóa mạnh mẽ như polyphenol và flavonoid. Sự kết hợp này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ nhiều cơ quan chức năng trong cơ thể.

Một trong những lợi ích nổi bật của củ từ lông chính là khả năng bảo vệ và cải thiện sức khỏe tim mạch. Hàm lượng kali cao trong củ từ lông giúp điều hòa huyết áp, giảm căng thẳng cho tim và mạch máu, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, đột quỵ và đau tim.

Củ từ lông có thể dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn ngon bằng cách luộc, xào, nấu hoặc làm xôi, làm chè… Đặc biệt, loại thực phẩm này dễ dàng kết hợp với nhiều nguyên liệu khác để tạo nên món ăn thơm ngon.

Chất xơ hòa tan trong củ từ lông giúp giảm cholesterol xấu (LDL) trong máu, ngăn ngừa sự hình thành mảng bám trong động mạch và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành. Bên cạnh đó, các chất chống oxy hóa như polyphenol và flavonoid có trong củ từ lông giúp bảo vệ tế bào tim khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra, giảm viêm và ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh tim mạch.

Vitamin C trong củ từ lông không chỉ giúp tăng cường sức khỏe mạch máu mà còn cải thiện độ đàn hồi của thành mạch, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Nhờ những thành phần dinh dưỡng này, củ từ lông thực sự là một “vị thuốc” quý giá cho trái tim.

Không chỉ có lợi cho tim mạch, củ từ lông còn được biết đến như một loại thực phẩm “bổ não” nhờ vào những thành phần dinh dưỡng đặc biệt. Diosgenin, một hợp chất tự nhiên có trong củ từ lông, đã được chứng minh là có khả năng kích thích sự phát triển và biệt hóa của các tế bào thần kinh, giúp tăng cường khả năng ghi nhớ, học tập và tư duy.

Choline, một chất dinh dưỡng quan trọng khác có trong củ từ lông, giúp duy trì cấu trúc và chức năng của màng tế bào thần kinh, bảo vệ chúng khỏi tổn thương. Ngoài ra, củ từ lông còn chứa một lượng lớn carbohydrate phức tạp, cung cấp năng lượng ổn định và lâu dài cho não bộ hoạt động hiệu quả.

Củ từ lông là một nguồn cung cấp chất xơ phong phú, bao gồm cả chất xơ hòa tan và không hòa tan, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa. Chất xơ không hòa tan giúp tăng khối lượng phân, kích thích nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón, trong khi chất xơ hòa tan tạo thành một dạng gel trong đường tiêu hóa, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, tăng cảm giác no và ổn định đường huyết.

Tinh bột kháng trong củ từ lông khi đi vào cơ thể sẽ giúp nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong ruột và cải thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng cường sức khỏe tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường ruột như viêm loét đại tràng và ung thư ruột kết.

Củ từ lông đồng thời chứa các chất chống oxy hóa và các hợp chất có tác dụng chống viêm, giúp làm dịu và bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa, giảm nguy cơ viêm loét dạ dày tá tràng và các bệnh viêm nhiễm khác.

Một trong những giá trị đáng chú ý của củ từ lông là khả năng giảm nguy cơ mắc ung thư nhờ vào các chất chống oxy hóa mạnh mẽ như polyphenol, flavonoid và vitamin C. Các chất này giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra, ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của các tế bào ung thư.

Diosgenin là một hợp chất tự nhiên có trong củ từ lông, có khả năng ức chế sự tăng trưởng của các tế bào ung thư và kích thích quá trình tự chết của chúng (apoptosis). Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng diosgenin có thể có tác dụng chống lại ung thư vú, ung thư gan, ung thư đại trực tràng và ung thư da.

Việc sử dụng củ từ lông đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và ung thư gan. Điều này cho thấy rằng loại củ dân dã này không chỉ là một thực phẩm dinh dưỡng mà còn là một “vị thuốc” quý giá trong việc phòng ngừa và điều trị ung thư.

Hàm lượng chất xơ cao trong củ từ lông, đặc biệt là chất xơ hòa tan, giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường vào máu. Chất xơ hòa tan tạo thành một dạng gel trong dạ dày, làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ carbohydrate, từ đó giúp kiểm soát lượng đường trong máu.

Củ từ lông còn chứa allantoin, một hợp chất tự nhiên có tác dụng kích thích tuyến tụy sản xuất insulin, một hormone quan trọng giúp điều hòa đường huyết. D-chiro-inositol, một hợp chất khác có trong củ từ lông, cũng có khả năng cải thiện độ nhạy insulin, giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn để đưa đường từ máu vào tế bào.

Với tất cả những lợi ích trên, củ từ lông thực sự là một lựa chọn tuyệt vời cho mọi gia đình. Không chỉ là một loại thực phẩm dinh dưỡng dễ tìm, dễ chế biến, củ từ lông còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể với giá thành phải chăng, “rẻ như cho”.

Việt Nam không thiếu những sản vật quý giá, nhưng củ từ lông vẫn nổi bật nhờ vào những giá trị dinh dưỡng tuyệt vời và tác dụng tích cực đối với sức khỏe. Chính vì vậy, việc tận dụng và phát huy các giá trị của loại củ này không chỉ là một cách để chăm sóc sức khỏe mà còn góp phần bảo tồn và phát triển nền ẩm thực truyền thống của dân tộc.

Dù không sở hữu vẻ ngoài bắt mắt, củ từ lông vẫn là một “bảo vật” quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Với những lợi ích dinh dưỡng và sức khỏe đáng kinh ngạc, loại củ này xứng đáng được xem như “nhân sâm giá rẻ” của người Việt.