Vất vả, bám trụ theo nghề

Những năm gần đây, trên địa bàn Hà Tĩnh xuất hiện nhiều người ở các tỉnh khác về mượn tán rừng để nuôi ong. Sau một thời gian, các hộ này lại di chuyển đến địa phương khác. Nghề nuôi ong "du mục", tuy vất vả nhưng mang lại thu nhập ổn định, cải thiện cuộc sống gia đình.

Anh Lê Phi Long, ở xã Biển Hồ, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai có 12 năm làm nghề nuôi ong "du mục". Hàng năm, cứ đến tháng 4 (al), anh quay lại vùng rừng trồng tràm thuộc địa bàn xã Lưu Vĩnh Sơn huyện Thạch Hà để nuôi ong. Dù cuộc sống "du mục", nay đây mai đó, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, nhưng anh vẫn rất gắn bó yêu nghề, cố gắng bám trụ để có thêm thu nhập cải thiện cuộc sống gia đình.

 

Anh Lê Phi Long, chia sẻ: "Nghề này vất vả, phải di chuyển nhiều, thường đến những địa bàn xa lạ, phải tập thích nghi dần với cuộc sống nơi ở mới. Sinh hoạt hàng ngày khá bất cập, bù lại cho nguồn thu nhập khá ổn định".

"Nghề này phải cùng ăn, cùng ngủ với đàn ong để canh, kiểm tra và chăm sóc tổ ong. Mùa cây nhiều hoa, đàn ong cho nhiều mật, thời điểm ít hoa, người nuôi phải cho ong ăn thêm bột đậu nành và đường không để ong đói", anh Long nói thêm.

Những lán trại tạm bợ để che mưa che nắng, mọi sinh hoạt thiếu thốn. Họ vẫn chăm chỉ, cần mẫn chăm sóc những đàn ong để mong thu được nhiều mật.

Kinh nghiệm nhiều năm trong nghề nuôi ong "du mục", vượt chặng đường gần 1.000km, ông Vũ Hữu Thuận đưa hơn 200 tổ ong từ Đắk Lắk ra Hà Tĩnh để nuôi. Những đàn ong được nuôi trong các thùng gỗ, đặt thẳng hàng ở giữa tán rừng keo huyện Hương Sơn.

Ông Vũ Hữu Thuận cho biết: "Di chuyển đàn ong theo những mùa hoa nên chất lượng mật của ong ở mỗi mùa, mỗi thời điểm là khác nhau. Nếu nuôi ong mà không di chuyển theo những mùa hoa, để ong cố định một chỗ thì ong sẽ đói, chết nhiều, thậm chí có đàn còn bỏ tổ bay đi.

"Nghề này theo đàn ong di chuyển khắp các tỉnh, rất ít khi ở nhà. Tôi theo nghề này hơn 10 năm, công việc tuy vất vả nhưng cũng cố gắng làm để kiếm thêm thu nhập. Ra đây từ tháng 4 đến tháng 10, mỗi mùa hoa sẽ thu về khoảng vài chục tấn mật. Mật khi thu hoạch xong công ty sẽ về mua tại nơi. Năm nay thời tiết thuận lợi nên mật đạt chất lượng cao", ông Thuận phấn khởi nói.

Theo những người nuôi ong lâu năm, từ tháng 4 hàng năm, họ bắt đầu đưa ong ra vùng miền Trung, miền Bắc. Thời điểm này nhiều loài hoa nở, ong ăn để làm mật. Đến cuối tháng 10 (dl), khi hết mùa hoa, trời chuyển lạnh, đàn ong lại được họ di chuyển vào Tây Nguyên để nuôi, phòng tránh thiệt hại do mưa bão thường xảy ra ở Hà Tĩnh.

Còn anh Trần Đăng Phong, quê ở tỉnh Hà Nam, đã theo bố di chuyển những đàn ong đến tại vườn keo tràm ở xã Cẩm Quan, huyện Cẩm Xuyên. Anh Phong cho hay: "Gia đình có truyền thống làm nghề nuôi ong chạy vườn, khi học xong trung học phổ thông anh liền theo bố nối nghiệp. Thời điểm này, bố đang về quê, chỉ còn một mình anh ở lại trông coi vườn ong".

Kiếm cả trăm triệu từ những mùa hoa

Theo tính toán của anh Đăng Phong, cứ 15 ngày là có thể thu hoạch được một lần mật ong, với 350 tổ ong, cho sản lượng 1 tấn/tháng. Giá bán hiện nay khoảng 50.000đồng/lít tương đương 350.000đồng/kg mật ong, vườn ong của gia đình cho thu nhập gần 35 triệu đồng, trừ chi phí vẫn cho lãi 13-15 triệu đồng/tháng

Những người theo nghề nuôi ong "du mục", họ hiểu đây là nghề cho ong ăn theo từng mùa hoa. Bởi vâỵ, những mùa hoa nào cho mật thơm ngon, những mùa hoa nở, những vùng đất nào có thể đến.

Theo anh Phong, hết mùa mật keo ở Hà Tĩnh, sẽ đến mùa mật cao su, cà phê ở Tây Nguyên, mùa hoa nhãn, hoa vải lại quay ra miền Bắc. Thường các trại ong thường đóng gần nhau, hỗ trợ nhau quay mật sẽ tiết kiệm được chi phí, nếu các trại xa nhau, phải thuê nhiều lao động địa phương để kịp tiến độ.

Đến mùa hoa, những người nuôi ong "du mục" vượt hàng nghìn km để đến vùng đất mới chăn ong. Họ cần mẫn, lặng lẽ dâng cho đời hương thơm mật ngọt, thứ quà tặng tinh khiết nhất của tự nhiên. Năm nay, người nuôi ong "du mục" phấn khởi bởi thời tiết khá thuận lợi, mật ong được mùa, giá bán ổn định hơn so với các năm trước.

Theo người nuôi ong "du mục", công đoạn lấy mật cũng khá cầu kỳ, sau khi ong lấy mật và sáp phủ kín khoảng 2/3 khay, người nuôi phải dùng biện pháp xông khói để đuổi ong đi. Chu kỳ lấy mật phụ thuộc theo thời tiết, thường kéo dài 10 - 15 ngày/lần.

Nghề nuôi ong "du mục", ngoài yếu tố thời tiết, khu rừng nhiều hoa, cây tự nhiên cho đàn ong lấy mật, việc chọn hướng đặt thùng gỗ tránh gió lùa, côn trùng gây hại rất quan trọng, giúp đàn ong sinh trưởng, phát triển tốt. Đặc biệt, khác với các loài hoa, cỏ cây thảo mộc, cây keo tiết mật từ lá non, rất thuận lợi cho ong lấy mật.

Mật ong nuôi dưới tán rừng cho năng suất, chất lượng cao cần khuyến khích phát triển. Thời điểm nuôi ong "du mục", thu hoạch mật ong, nhiệt độ ở tỉnh Hà Tĩnh phổ biến 38^oC đến 39^oC, nắng nóng gay gắt xảy ra trên diện rộng. Bởi vậy, lực lượng kiểm lâm tỉnh Hà Tĩnh luôn đẩy mạnh tuyên truyền người nuôi ong "du mục" thực hiện các biện pháp phòng, chống cháy rừng, không mang lửa vào rừng để đảm bảo an toàn tài sản, nhất là ở những khu vực rừng trọng điểm, dễ cháy.

Dù vất vả nay đây mai đó, sống xa nhà nhưng nghề nuôi ong "du mục" đang là nghề mưu sinh chính của các hộ dân ở các tỉnh như Hà Nam, Thanh Hóa, Gia Lai… Cấp ủy chính quyền, ngành chức năng vừa tăng cường quản lý vừa tạo điều kiện để họ phát triển nghề một cách thuận lợi.