Tỉnh Lạng Sơn hiện có trên 9.000ha rau các loại, sản lượng hàng năm đạt trên 31.000 tấn. Thời gian qua, các HTX và người dân trên địa bàn tỉnh đã thực hiện sản xuất rau an toàn, được cấp giấy chứng nhận VietGAP, hữu cơ, tuy nhiên, diện tích mới chỉ có 78ha.

Có thể nói, việc phát triển, mở rộng quy mô sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ cũng như liên kết tiêu thụ còn gặp khó khăn. Các chủ thể sản xuất với quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu là hộ gia đình. Trong khi đó, chi phí để đầu tư sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, rau hữu cơ lớn và phải đồng bộ từ khâu cải tạo đất, đầu tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đảm bảo đúng tiêu chuẩn, ghi chép nhật ký hàng ngày. Bên cạnh đó, để đạt được chứng nhận VietGAP, hữu cơ thì chủ thể sản xuất phải thuê đơn vị tư vấn hướng dẫn và cấp giấy chứng nhận. 

Đơn cử như ở huyện Văn Quan, diện tích trồng rau các loại trên địa bàn huyện đạt hơn 1.200ha, sản lượng ước đạt 9.500 tấn/năm. Năm 2018, huyện có 1 HTX sản xuất rau an toàn với diện tích 3,5ha. Tuy nhiên, do chi phí đầu tư lớn, khó khăn về đầu ra, đến năm 2023, HTX không còn hoạt động trong lĩnh vực sản xuất rau an toàn. Hiện nay, trên địa bàn huyện Văn Quan không có diện tích sản xuất rau an toàn, người dân chủ yếu sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. 

Gia đình bà Lăng Thị Huệ (xã An Sơn, huyện Văn Quan) đã trồng rau nhiều năm, mỗi năm luôn duy trì diện tích khoảng 5 sào rau cải ngồng. Thời gian qua, bà Huệ được cán bộ Phòng NN-PTNT, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện tuyên truyền, hướng dẫn sản xuất rau an toàn. Tuy nhiên, việc sản xuất rau của gia đình chủ yếu theo mùa vụ, diện tích ít.

"Do chi phí sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ lớn, trong khi đến vụ thu hoạch tôi không biết rau được hay mất giá. Hơn nữa, phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt nên nhiều năm qua tôi vẫn sản xuất rau theo cách truyền thống", bà Huệ chia sẻ.

Đáng chú ý, giá rau an toàn, rau hữu cơ cao hơn so với rau sản xuất theo hướng truyền thống nên nhiều người thường chọn mua sản phẩm giá rẻ. Do đó, người dân trồng rau cũng chưa mạnh dạn mở rộng sản xuất.

Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lạng Sơn, việc sản xuất, liên kết tiêu thụ rau an toàn, rau hữu cơ trên địa bàn còn khó khăn do hầu hết người dân và HTX trên địa bàn tỉnh thiếu chủ động, chưa mạnh dạn đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ vào mở rộng sản xuất rau an toàn, rau hữu cơ.

Việc sử dụng phân vi sinh, phân hữu cơ còn hạn chế, hầu hết người dân vẫn sản xuất nhỏ lẻ, tự phát, chưa có nhiều nhà đầu tư đủ lớn để tập trung người dân sản xuất rau quy mô lớn để liên kết sản xuất, cung cấp sản phẩm liên tục cho chuỗi nhà hàng, siêu thị.

Bà Phùng Thị Kim Khánh, Phó Chi cục Trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Lạng Sơn cho biết, để từng bươc tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất rau VietGAP, hữu cơ trên địa bàn tỉnh, Chi cục đã tham mưu Sở NN-PTNT ban hành công văn số 465/SNN-TS-KTTH ngày 12/03/2024 về việc tăng cường công tác quản lý thuốc bảo vệ thực vật trên cây rau.

Trong đó, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung thực hiện một số nội dung như nâng cao ý thức của người sản xuất trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn và hiệu quả; tăng cường công tác tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, thực hiện các mô hình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, trong đó có rau.

Đồng thời, Sở NN-PTNT tỉnh Lạng Sơn khuyến khích người dân, doanh nghiệp, HTX liên kết đầu tư, sản xuất rau an toàn, nhất là các loài rau đặc sản, giá trị cao (cải ngồng, bò khai), hỗ trợ phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm hữu cơ.

Mỗi năm, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tổ chức 8 – 10 lớp tập huấn, chuyển giao cho nông dân về kỹ thuật sản xuất nông nghiệp an toàn trên các loại cây trồng, trong đó có cây rau. Tuy nhiên, người dân vẫn chưa mặn mà với việc chuyển đổi và mở rộng diện tích, dẫn đến việc liên kết tiêu thụ rau an toàn, rau hữu cơ trên địa bàn vẫn còn hạn chế, thiếu tính bền vững.