Một giống lúa nào đó ở trà xuân muộn, nếu thời kỳ sinh trưởng sinh dưỡng bị chậm, hiện vẫn đang giai đoạn ra lá 1 đến lá 2 thì cuối vụ vẫn chín cùng và cho năng suất tương đương. Đó là 1 thực tế.

Thời gian sinh trưởng, phát triển của cây lúa qua 3 thời kỳ sinh trưởng và 10 giai đoạn phát triển:

- Thời kỳ sinh trưởng dinh dưỡng được tính từ ngày ngâm ủ hạt giống đến nảy mầm, đẻ nhánh và phát triển lóng thân.

- Thời kỳ sinh trưởng sinh thực bao gồm các giai đoạn như phân hoá đòng, trỗ bông, nở hoa và thụ phấn. Thời kỳ này có thời gian ổn định khoảng 27 đến 35 ngày (bình quân bằng 31 ngày).

- Thời kỳ chín bao gồm hạt chín sữa đến chín sáp và chín hoàn toàn. Thời kỳ này tương đối ổn định, thường khoảng 30 ngày.

Thời gian sinh trưởng của từng giống lúa trà xuân muộn đều có ghi cụ thể trên bao bì, ví dụ như giống KM18 có thời gian sinh trưởng trong vụ xuân là 125 ngày.

Vậy thời gian sinh trưởng dinh dưỡng = thời gian sinh trưởng – thời gian sinh trưởng sinh thực và thời gian sinh trưởng thời kỳ chín = 125 ngày - 61 ngày = 64 ngày. Đây là thời gian dành cho cây lúa trà xuân muộn từ bắt đầu ngâm gieo đến chấm dứt đẻ nhánh và bước vào đứng cái làm đòng.

Cụ thể ở vụ xuân 2024 này, trên cánh đồng làng và khắp các xã/thị trấn, rộng hơn nữa là mé đường bên tay phải cầu Hàn hướng đi thành phố Hải Dương, nhiều ruộng hoặc nhiều khu quy vùng gieo thẳng rất bài bản, luống gieo làm rãnh thẳng băng và thời vụ gieo thẳng được thực hiện theo đúng lịch quy định nhưng lúa mống gieo thẳng vẫn trong tình trạng mới có lá 2 hoặc lá 3. Nguyên nhân sâu xa là do thời tiết sau gieo đã gặp rét đậm rét hại kéo dài, nguyên nhân trực tiếp do cơ địa từng ruộng, từng xứ đồng và điều kiện dưỡng nước tưới.

Nhớ lại vụ xuân năm 2014, lúa gieo thẳng cũng chậm ra lá, nhưng rồi cuối vụ lúa cả đồng ở đâu cũng chín vàng và cho năng suất cao.

Sự kỳ diệu này cũng được khoa học giải thích: Thời kỳ sinh trưởng dinh dưỡng của cây lúa là thời kỳ chịu ảnh hưởng nhiều bởi ánh sáng, nhiệt độ, chế độ chăm sóc và bón phân.

Tuy nhiên do biến động của thời tiết nên xin được tiên lượng thời gian sinh trưởng dinh dưỡng của cả 2 phương thức gieo cấy (gieo thẳng và lúa cấy mạ non) ở vụ xuân này có thể kéo dài thêm từ 5 đến 7 ngày.

Từ đây, bà con nông dân cần thường xuyên thăm đồng, phát hiện sâu bệnh kịp thời, điều tiết nước hợp lý, bón phân đúng kỹ thuật và đúng chủng loại. Chú ý bón phân theo nguyên tắc nặng đầu nhẹ cuối để lúa xuân đẻ nhánh tập trung và hạn chế sâu bệnh phát sinh gây hại.