Tiền chưa trao, cháo đã múc

Tháng 2/2022, một nhóm hộ dân tại xã Cam Nghĩa, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị liên kết với Công ty TNHH sản xuất thương mại Agri Dynamics – chi nhánh Quảng Trị (Công ty Agri Dynamics) trồng hơn 3ha cây an xoa. Đến giữa năm 2023, các hộ dân này thu hoạch và bán cho Công ty Agri Dynamics 55 tấn với số tiền trên 600 triệu đồng. Thế nhưng, đến nay, Công ty Agri Dynamics vẫn chưa thanh toán hết tiền cho người dân.

Ông Trần Văn Tân, một hộ dân trồng cây an xoa tại xã Cam Nghĩa cho hay, tháng 6/2023 gia đình ông nhập cho Công ty Agri Dynamics gần 10 tấn cây an xoa với số tiền 116 triệu đồng. Gần 1 năm qua, công ty này không chịu thanh toán. Gần đây, khi người dân bức xúc phản ứng thì Công ty Agri Dynamics chỉ mới thanh toán cho mỗi hộ gần 40 triệu đồng. Số tiền còn lại công ty hứa sẽ giải quyết trong tháng 5 tới nhưng đến đầu tháng 6 vẫn không thanh toán.

Cùng cảnh ngộ trên, ông Nguyễn Văn Phương, người có gần 1ha cây an xoa cho hay: “Với gần 20 tấn cây an xoa đã nhập cho Công ty Agri Dynamics gia đình tôi dự tính sẽ có hơn 230 triệu đồng. Từ khi công ty thu mua của gia đình tôi đến nay đã gần một năm mà mới chỉ thanh toán được 40 triệu đồng. Hiện tại, gia đình tôi không có tiền tái đầu tư, cuộc sống hết sức chật vật”.

Đại diện Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cam Lộ cho hay, phía Công ty Agri Dynamics cũng đang rất muốn thanh toán số tiền trên cho người dân. Tuy nhiên, thời gian qua, công ty này đang gặp một số khó khăn như chưa hoàn thành thủ tục để triển khai xây dựng nhà máy chế biến tại cụm công nghiệp Cam Hiếu (huyện Cam Lộ) nên một số sản phẩm thu mua từ người dân bị hư hỏng; thị trường xuất khẩu với các đối tác truyền thống gặp khó khăn…

Vì vậy, vào ngày 28/9/2023, Công ty Agri Dynamics đã có văn bản xin gia hạn thời gian thanh toán thu mua an xoa tại địa bàn xã Cam Nghĩa. Theo đó,  Công ty Agri Dynamics cam kết thanh toán số tiền thu mua an xoa còn lại cho bà con (sau khi trừ chi phí 50% phân bón công ty cho các hộ dân ghi nợ từ tháng 1/2022) trước ngày 28/11/2023.

Từ cây “hi vọng” trở thành nỗi thất vọng

Được đưa vào trồng từ năm 2020, đến nay, tổng diện tích cây an xoa trên địa bàn huyện Cam Lộ đã lên gần 20 ha. Từ tháng 4/2021, những lô hàng cao dược liệu an xoa của nông dân huyện Cam Lộ lần đầu tiên được xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Trước tiềm năng và hiệu quả kinh tế cây an xoa mang lại, UBND huyện Cam Lộ đặt mục tiêu trồng 50 ha cây an xoa để hướng vào mục tiêu xuất khẩu. Nông dân Cam Lộ phấn khởi vì việc liên kết trồng và tiêu thụ sản phẩm với Công ty Agri Dynamics sẽ cho nguồn thu 300-400 triệu đồng/ha/năm.

Nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Cam Lộ đã mạnh dạn ứng dụng khoa học công nghệ và tận dụng điều kiện thổ nhưỡng để trồng cây an xoa. Những vùng nguyên liệu tập trung cây dược liệu, trong đó có cây an xoa cũng đã được huyện Cam Lộ xây dựng.

Thế nhưng, niềm vui ngắn chẳng tày gang!

Ông Trần Văn Tân, một hộ trồng cây an xoa tại xã Cam Nghĩa cho hay, được biết cây an xoa có giá trị cao, một năm thu hoạch được gần 2 vụ nên đã đầu tư thuê máy cày cải tạo đất, mua giống cây… để trồng. Thế nhưng đến nay, sau hơn 2 năm trồng cây an xoa, đơn vị liên kết là Công ty Agri Dynamics mới thu mua được 1 lần nhưng tiền cũng chưa thanh toán hết.

Còn ông Trần Văn Thu tại xã Cam Nghĩa đầu tư hệ thống tưới hiện đại cho vườn an xoa nhưng thời điểm này an xoa đã đến vụ thu hoạch mà không có đơn vị thu mua nên đang đứng ngồi không yên.

“Giờ máy bơm và ống nước bỏ không giữa vườn đang hư hỏng dần, nhiều cây an xoa đang có biểu hiện chết khô thấy mà đau lòng. Không biết khi nào thì công ty thanh toán số tiền trên và tiếp tục thu mua để tôi biết mà chuyển sang cây trồng khác, chứ chờ như thế này thì tiền đâu lo cho gia đình”, ông Thu ngậm ngùi.

Còn bà Nguyễn Thị Thuý Vân, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại Agri Dynamics (TP. Hồ Chí Minh) cho biết, do thị trường xuất khẩu đi Mỹ và các nước châu Âu khá khó khăn, hiện Công ty đang hướng đến thị trường nước Nga. Thời gian qua, lượng an xoa thu mua của bà con vẫn chưa xuất khẩu được dẫn đến Công ty gặp khó khăn về tài chính. Hiện tại Công ty Agri Dynamics - chi nhánh Quảng Trị đang hoàn thành các thủ tục để xây dựng nhà máy tại Cụm công nghiệp Cam Hiếu (xã Cam hiếu, huyện Cam Lộ) nhằm chế biến cây an xoa chất lượng, đảm bảo xuất khẩu sang thị trường tiềm năng.

“Thời gian qua Công ty đã kêu gọi vốn đầu tư để đảm bảo tài chính hoạt động, hy vọng trong tháng 6 Công ty sẽ có tiền để chi trả cho bà con nông dân”, bà Vân chia sẻ.