Vào thăm bản Co Kiểng, xã Huổi Một, huyện Sông Mã (Sơn La), chúng tôi được biết, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Xoài Sông Mã vừa xuất khẩu 3 container (90 tấn) xoài VietGAP sang Trung Quốc với giá bán 8.000 đồng/kg tại vườn, cao hơn xoài cùng loại không VietGAP gần 15%.

Kết quả sản xuất mùa vụ này, HTX có 13ha xoài thu hoạch được trên 190 tấn quả, ngoài xuất khẩu sản lượng kể trên, HTX còn bán hết các loại xoài còn lại cho các thương lái trong nước và Công ty Chế biến Thực phẩm xuất khẩu Doveco (Ninh Bình) với giá trung bình 6.000 đồng/kg.

Xoài GL4 lên vùng đất dốc

Ông Nguyễn Văn Vượng - Giám đốc HTX Xoài Sông Mã cho biết, trong số 13ha xoài nêu trên, chỉ có 10ha cho thu quả, diện tích còn lại mới ghép cải tạo sang giống GL4 nên chưa cho thu hoạch. Nguyên nhân HTX đổi sang thâm canh giống xoài GL4 vì các cây xoài này cho năng suất, chất lượng cao, quả to trung bình 0,5kg/quả, rất phù hợp để xuất khẩu. Mặt khác, chuyển sang trồng cùng một giống xoài cũng dễ thâm canh hơn.

Ông Vượng còn cho biết thêm, thị trường trong nước thường chỉ bán được những trái xoài nặng dưới 0,5kg/quả, với xuất khẩu thì quả càng to càng tốt, như Trung Quốc ngoài đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, còn yêu cầu trọng lượng nặng tối thiểu từ 0,6kg/quả trở lên. Mỹ và các nước châu Âu cũng vậy, bên cạnh đạt các chỉ tiêu xoài sạch theo quy định, còn yêu cầu mỗi quả phải nặng từ 0,7kg trở lên.

Ông Bùi Quốc Trung (thành viên HTX) bật mí, đạt được thành tựu ấn tượng như trên là do HTX được tham gia Dự án: "Xây dựng mô hình sản xuất cây ăn quả theo VietGAP phục vụ phát triển vùng nguyên liệu, gắn với liên kết tiêu thụ tại một số tỉnh Tây Bắc" của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia. Trong đó, ông Trung trồng 4ha xoài GL4 cũng thu được gần 80 tấn quả, giá trị sản lượng đạt 560 triệu đồng, trừ mọi chi phí vật tư sản xuất, còn lãi khoảng 340 triệu đồng.

"Ưu điểm nổi bật của giống xoài GL4 so với các giống xoài khác là, thịt quả (phần ăn được) đạt hơn 80%, đồng thời còn cho phép thu hoạch quả khi đang xanh (sau tắt hoa 75-80 ngày) hoặc quả chín (sau khi tắt hoa 100 ngày), chất lượng ăn đều ngon, ngọt hoặc giòn hợp thị hiếu người tiêu dùng. 

Qua đó, giúp rải vụ thu hoạch, giảm áp lực sản lượng tiêu thụ, tăng giá trị trái xoài, tăng hiệu quả sản xuất. Đây là một trong những lý do HTX đưa vào cơ cấu trồng 100% diện tích giống xoài GL4", ông Trung chia sẻ thêm.

Bí quyết thâm canh xoài xuất khẩu

Để thâm canh xoài xuất khẩu, ông Trung và các thành viên trong HTX đều chọn trồng các giống GL4, bón cân đối đạm, lân, kali, kết hợp với phân hữu cơ vi sinh hoặc phân chuồng ủ mục với chế phẩm Trichoderma. Phòng trừ sâu bệnh theo IPM, bao gồm chăm sóc cho cây luôn khoẻ mạnh, cân đối; cắt loại bỏ kịp thời các cành tăm, cành sâu bệnh, cành khuất tán và những cành vô hiệu, để tạo sự thông thoáng trong vườn cây, giúp tăng khả năng chống chịu, nhất là chống chịu sâu bệnh các loại. 

Ngoài ra, còn phải cắt bỏ những chùm hoa không mang quả, cành lá che khuất trái cây và tỉa bỏ các quả sâu bệnh, còi cọc, dị hình và những quả ở đầu ngọn cành. Trong đó tỉa quả cần tiến hành từ sau khi cây ngừng rụng quả sinh lý.

Tìm hiểu thực tế thấy, các vườn xoài của HTX đều được trồng men theo các chân đồi đất tơi xốp màu mỡ, thường xuyên được bồi dục bởi mùn bã hữu cơ và dinh dưỡng khoáng rửa trôi từ trên núi xuống. 

Cùng với đó, HTX còn áp dụng nhiều tiến bộ kỹ thuật thâm canh xoài như, xử lý cây ra hoa đậu quả muộn hơn chính vụ 30 ngày; bón phân qua lá đúng thời điểm; phòng ngừa sâu bệnh gây hại trái xoài bằng túi bao quả; lắp ống dẫn tưới tự động cho vườn cây từ các mó nước trong khe núi,... 

Nhờ đó, giảm được đáng kể việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trên cây trồng, tăng năng suất chất lượng xoài, tăng tỷ lệ quả đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, tăng hiệu quả sản xuất, góp phần bảo vệ sức khoẻ cộng đồng và bảo vệ môi trường sinh thái, nhất là với những người lao động trực tiếp.

Bằng những cách làm trên, mùa vụ xoài mới đây, HTX đã xuất khẩu được gần 50% sản lượng quả làm ra, trong đó có nhiều quả nặng tới 2,6kg, vượt xa đặc tính vốn có của giống (trọng lượng 1,2kg/quả), giá trị thu hoạch đạt 1,33 tỷ đồng/ha canh tác, lợi nhuận đạt hơn 800 triệu đồng/ha.

Được biết, bên cạnh mô hình trồng xoài của HTX Sông Mã, Khuyến nông Sơn La còn sản xuất thành công xoài VietGAP tại huyện Mường La và huyện Yên Châu, quy mô mỗi mô hình 10ha.